Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр

Былыргы дьыллар

Быралыйбыт быһылааннаах

Былыргы мындаҕайдарыгар,

Урукку хонуктар

Уларыйбыт охсуһуулаах уорҕаларыгар

Ойон тахсар күннээх

Орто туруу дойдуга

Дьон аймах чулуулара,

Урааҥхай саха ордуктара буолбут

Аан дойду аҕата

Арылы Тойон оҕонньор

Уонна сир Сибиир ийэтэ

Кэрэмэс Хотун

Аал уот оттунан,

Алаһа дьиэ тэринэн

Албан дьаһах ааттанан

Байан-тайан олорбуттара эбитэ үһү.

 

Ол эрэн,

Маннык бэйэлээх дьон

Эдэр-сэнэх саастарыгар

Оҕо-уруу үөскээн төрөөбөтөх эбит.

Оҕонньордоох эмээхсин

Кырдьар сааспытыгар

Көмүс уҥуохпутун көтөҕөр,

Алтан уҥуохпутун араҥастыыр,

Албан ааппытын ааттатар

Оҕо-уруу дьолуттан

Олох маттыбыт диэн

Хомойон-курутуйан олорбуттар.

Ноо!

 

Арай биирдэ Кэрэмэс Хотун

Аҕыс уон сааһын томтойо туолуутугар

Дьылҕа Хаан дьаһыйыытынан

Уол оҕону төрөтөр.

Оҕонньордоох эмээхсин

Соргулара үрдээбит,

Үөрүүлэрэ үксээбит.

Ийэлээх аҕа мааны уолларын

Туйаҕын саҕаттан чучугур чуоҕур аттаах

Тойон Дьөллүүт буоллун диэн

Таптаан аат ааттаабыттара үһү.

 

Уол оҕолоро төрөөбүт

Үөрүүтэ ааһыыта,

Кэрэмэс Хотун

Иккистээн оҕолонор

Кэмэ кэлбит.

Бу сырыыга оҕонньордоох эмээхсиҥҥэ

Иэйэхсит Хотун

Кыыс оҕо кылаан чыпчаххайын,

Күн улууһун күтүр күүстээҕин

Ыйан-кэрдэн биэрбитэ эбитэ үһү.

Ийэлээх аҕа оһоҕос түгэҕинээҕи

Оччугуй кыыстарын

Ыйдааҕар ырасс ньуурдаах,

Күннээҕэр күндү бэйэлээх

Көмүс күөрэгэйдэрин,

Күндү далбарайдарын

Араҥас маҥан халлаантан

Илэ-бодо айыллан түспүт

Тыллаах-өстөөх

Дьыллыа маҥан аттаах

Дьырыбына Дьырылыатта буоллун диэн

Ааттаабыттара эбитэ үһү.

Тыый!

 

Олоҥхо, олоҥхо курдук

Омуннаах соҕус буолбут.

Бу уоллаах кыыс

Үс хонон биэстээх оҕо саҕа улааппыттар.

Дьырыбына Дьырылыатта

Убайынаан сүүрэн сырстахтарына

Тулуппат буолан испит.

Хабылык хапса оонньоотохторуна

Хапсаҕайа биллибит.

Маһы-оту былдьастахтарына

Харбаабытынан хайа харбыыр

Күтүр күүһэ көстүбүт.

Ити курдук Дьырыбына Дьырылыатта

Кыра оҕо эрдэҕиттэн

Сытыы сирэйдээх,

Хатан иҥиирдээх

Кыыс оҕо барахсан

Кылаан чыпчахайа

Буола улааппыт эбит.

Дьэ-эрэ!

 

Аһуу-лаа-тан!

Аһуулаа-тан!

Тойон Дьөллүүт бухатыыр,

Арылы Тойон оҕонньор,

Кэрэмэс Хотун эмээхсин,

Тустуур ини бэйэҕитигэр

Туллук саҕа дорообото тутаахтан!

Сорук Боллур обургу

Тоҕо кэллин диэтэргит,

Орто дойду улай ньууругар

Олохсуйан үөскээбит

Анды Баалыыр Тойон оҕонньор,

Чөркөй Өтүмэх Хотун эмээхсин

Сыралыма Куо кыыстарын

Муус будулҕан дойду иччитэ

Тимир чохчордоон обургу

Уоран-талаан барда.

Тойон Дьөллүүт бухатыыр,

Онно тиийэн

Үрүҥ тыыннарын өрүһүйүөҥ,

Дурда-хахха буолуоҥ үһү.

 

Тыый!

 

Дьэ бу! Дьэ бу!

Дьоллоох уол оҕоҥ

Күн улууһун көҥүлүн көмүскүү,

Атын дьабын ааттаахтарын кытта

Күрэс былдьаһа, күөн көрсө

Тэлгэһэбиттэн тэйэр күнүм үүннэ.

Тойон эһэкээниэм, саргыбын салайан

Түһэн биэрбэт төлкөлөө,

Охтон биэрбэт оҥоруулаа,

Кэхтэн биэрбэт кэскиллээ!

Эргиллэн кэлиэхпэр диэри

Оттубут уоппун умуруорума,

Суон сүллүгэспин төлөрүтүмэ!

 

Тойон Дьөллүүт Бухатыыр

Өр дуу, өтөр дуу айаннаат

Дьулурутан иһэн көрө түспүтэ,

Толоон ортотугар туос холомо

Туналыйан турар эбит.

Холомо иһиттэн

Уҥа өттүгэр

Тоҕус туруйа уолаттары оруолдьуттаммыт,

Хаҥас өттүгэр

Аҕыс кыталык кындыа кыргыттары арыалдьыттаммыт,

Көстөр үтүө дьүһүннээх

Кыыс хотун дьахтарга кубулуйбут

Абааһы кыыһа тахсан кэлбит.

Бухатыыр ата барахсан

Алдьархай буолбутун биллэрэ,

Туһааннаах тусаһатыгар

Тус арҕаа диэки

Иҥэрсийэ, иҥэрсийэ түһэ турбут.

 

Тыый!

 

Көр бу! Көр бу!

Айбыт тойон аҕакам,

Ииппит Күбэй Хотун Ийэкэм!

Тойон убайыкам туһааннаах соҥоҕоһо,

Аналлаат ата уҥуоҕа хардастан,

Тириитэ хайдан кэлбит.

Тойон убайбын

Туора улуус торҕотторо умсардылар,

Өлөрөн өрөгөйдөөтүлэр быһыылаах.

Дьэ, ол иһин кини ир суолун ирдии,

Тоҥ суолун тордуу барабын.

Миигин айаммар тэрийэн,

Алҕаан алаһа дьиэбиттэн атаарыҥ диэн,

Үс дьүһүлгэн күлүккүтүгэр

Үҥэн-сүктэн көрдөһөбүн.

 

Бу өйдөөн көрдөххө,

Дьырыбына Дьырылыатта

Күүстээх көрүҥнээх,

Бухатыырга мөссүөннээх эбит.

Бысталаабытынан тиит курдук былчыҥнардаах,

Хатаабытынан тиит курдук сотолордоох эбит,

Сэттэ былас хаарыан солко

Толбоннурар уһун суһуохтаах,

Хара тииҥнэри хардарыта туппут курдук

Хара дыргыл хаастардаах,

Арылхай сытыы харахтардаах,

Сыыйыллаҕас кырыылаах муруннаах,

Обугур таас уостаах

Кэчигир таас тиистээх,

Сэргэх чуор кулгаахтаах эбит.

 

Тыый!

 

Дьырыбына Дьырылыатта обургу

Оҕустаҕын аайы

Абааһы кыыһын табар буолбут,

Кырбаатаҕын аайы кыадьараҥнаппыт.

Бүтэр уһугар кыыс бухатыыр

Обот Хабыай удаҕаны

Дулҕа сири сиҥнэри быраҕан түһэрбит.

Дьырыбына Дьырылыатта кыайан-хотон,

Салҕыы айаннаан иһэн

Тус хоту диэки көрө түспүтэ доҕоор!

Илэһиэй уола Тимир Чохчордоон

Илэ бэйэтинэн

Уун утары айаннаан иһэр эбит.

Кыыс бухатыыр кыһыйбыта бэрдиттэн,

Кыыһырбыта күүһүттэн

Абааһы уолун ситэ баттаан ылан,

Үөрбэ хаан үҥүүтүгэр

Үөлэн кэбиспит.

 

Ол курдук кинилэр

Үйэ саас тухары

Алаһа дьиэ тэринэн

Аал уот оттунан

Үс саханы үөскэтэн,

Төрүүр оҕону төлкөлөөн

Иитэр сүөһүнү күрүөлээн

Ураанхай саханы ууһатан

Орто дойду ньууругар

Олохсуйан үөскээннэр

Олорбуттара эбитэ үһү.

 

Дьэ-бу! Дьэ-бу!

Уруй-Айхал!

Күөгэл-нусхал!

Made on
Tilda