«Сонор хонуутунан айан»

«Сонор» ɵйү сайыннарар оонньуу оҕо толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыыга биир ураты суолталаах. Бу оонньуу оҕо айар дьоҕурун, болҕомтотун, тыл - ɵс ɵттүнэн сайдыытын, киһи быһыытынан иитиллэн тахсыытын сүрүн хаачыстыбаларын уһуйарга кɵмɵлɵһɵр, тулалыр эйгэҕэ харыстабыллаахтык сыһыаннаһыыны иитэр сүрүн оруоллаах.

Сыала: Оҕоҕо «Сонор» оонньууну билиһиннэрии, үɵрэтии.

Соруктара: - Оҕо толкуйдуур, айар, сыаналыыр дьоҕурдарын сайыннарыы;

              - Оҕону болҕомтолоох буолууга уһуйуу;

              - Оҕо оонньууга кыайтарар да түгэнигэр тулуурдаахтык,оҕустарыыта суох аһарынарыгар үɵрэтии;

Оҕо ɵйүн сайыннарыыга маннык усулуобуйаны тэрийии ирдэниллэр:

- чэпчэкиттэн саҕалаан, сыыйа уустугурдуу;

- оҕону толкуйдуур дьоҕурга уһуйуу;

- оонньуу ньыматынан сыыйа үɵрэтии;

- оонньууну сыыйа кэҥэтэн киллэрии;

- ыйытыылары сыыйа уустугурдуу;

- элбэх буолан бииргэ оонньооһун;

- биирдиилээн оҕо дьоҕурун,билиитин учуоттаан, сорудаҕы уустугурдан биэрии;

- оҕо сыаллаах – соруктаах, сиэр – майгы ɵттүнэн бэрээдэктээх, хомуллуулаах буолуутун ситиһии.  

Сүрүн хайысха

1. «Сонор» - ɵй эккирэтилээх оонньуута:

- олоҥхо дьоруойдарын оҥоруу, бэлэмнээһин;

- быраабыланы билиһиннэрии;

- оонньото үɵрэтии;

- эккирэтээччи, куотааччылар сыалларын, соруктарын ɵйдɵтүү;

- бɵлɵх иһинэн оҕолор күрэхтэһиилэрэ;

- оонньуу хайдах барбытын ырытыһыы.

2. «Сонор» ахсаан тɵрүтэ.

Оонньуу кɵмɵтүнэн оҕо суоттааһыҥҥа, кɵрүҥнэргэ, чыыһыла састаабыгар, хайысхаҕа, кэрискэ ааҕыыга, эттик быһыытын – таһаатын быһаарыыга үɵрэнэр.

3. «Сонор» - уруһуйдааһын.

«Сонор» оонньуу оҕону уруһуй кэрэ эйгэтигэр уһуйууга олус табыгастаах. Оонньуу хонуутун оҕо араас ис хоһоонноон уруһуйдуон, онно кэпсээн, остуоруйа, олоҥхоттон айыан сɵп.

4. «Сонор» - дьоҕурдаах илиилэр.

Араас матырыйаалтан: айылҕа матырыйаалыттан, таҥастан, кумааҕыттан, хордуонтан, талахтан, удьурхайтан, ис хоһооно араас кэпсээнтэн, остуоруйаттан, олоҥхо дьоруойдарыттан араас ньыкалары оҥоруохха сɵп.

5. «Сонор» уонна фольклор.

Оҕо тылын - ɵһүн сайыннарар сыалтан, оонньуу ис хоһоонугар сɵп түбэһиннэрэн, ɵс хоһооннорун, таабырыннары, остуоруйалары, олоҥхону үɵрэтиллэр. Саҥа тыллары билии,уустук этиилэри оҥоро сатааһын,оҕо куолаһын уларытан саҥарыыта уонна да атын тылы сайыннарар үлэ кɵрүҥнэрэ бу хайысхаҕа киирэллэр.

Түмүкккэ этиэхпин баҕарабын «Сонор» оҕо толкуйдуур дьоҕурун, мындыр булугас ɵйүн, тылын - ɵһүн сайыннарар, аттыгар буола турар быһыыны – майгыны сыаналыыр, инникитин туох буолуохтааҕын эрдэттэн толкуйдаан, сɵптɵɵх дьайыыны оҥорор үɵрүйэҕи иҥэрэр, ɵбүгэ үгэһин, культуратын билиһиннэрэр кыахтаах кэскиллээх оонньуунан сыаналыыбын.